Repertuar

Utwór wykonała po raz pierwszy przez Orkiestrę Filadelfijską pod batutą Eugene'a Normandego w styczniu 1941 roku. Niektórzy krytycy twierdzili, że Tańce symfoniczne posiadają wyraźny „element rosyjski”, ale silny wyrazisty rytm utworu, jego zaraźliwa energia i optymistyczny nastrój tej muzyki przypominają bardziej Strawińskiego lub Prokofiewa niż smutną nostalgię tak charakterystyczną dla wielu dzieł Rachmaninowa. Do tego stopnia, że ​​niektórzy opisują Tańce symfoniczne jako najbardziej „amerykański” utwór, jaki kiedykolwiek wyszedł spod ręki Rachmaninowa. Rzeczywiście, utwór ten jest pomyślany jako symfonia 3-częściowa z wyeksponowanym saksofonem altowym w pierwszej części oraz bardzo lirycznym drugim tematem, który wydaje się czerpać inspirację z jazzu.

Mimo optymistycznej natury tej kompozycji nie powinniśmy zapominać że Tańce symfoniczne powstały w bardzo trudnym dla Rachmaninowa czasie. Kompozytor tęsknił za rodzinnym krajem,martwił się o córkę – Tatianę, którą we Francji “uwięziła” niemiecka inwazja na ten kraj, oraz dochodził do siebie po operacji, którą przeszedł w maju. Mimo to Rachmaninow uważał Tańce symfoniczne za swoje najlepsze dzieło, podobnie zresztą jak publiczność. Po premierze zarówno krytycy, jak i publiczność byli zachwyceni, a Tańce symfoniczne szybko zyskały popularność i międzynarodowe uznanie. Trzy lata później kompozytor zmarł w wieku 70 lat, przegrywając walkę z rakiem.

Rachmaninow podsumował swoje życie na krótko przed śmiercią w Beverly Hills, swoim ostatnim domu: W moich własnych kompozycjach nie podejmowałem świadomego wysiłku, aby być oryginalnym, romantycznym, nacjonalistycznym czy czymkolwiek innym. Spisywałem na papierze muzykę, którą słyszałem w sobie, tak naturalnie, jak to możliwe.

Pierwsza wersja Małej suity była przeznaczona na orkiestrę kameralną, a Lutosławski ukończył ją w 1950 roku. Utwór został zamówiony przez orkiestrę wykonującą muzykę popularną, ale zwrócił uwagę Grzegorza Fitelberga – jednego z najsłynniejszych polskich dyrygentów tamtych czasów. Był on tak zachwycony utworem, że szybko zamówił nową wersję Małej Suity tym razem przeznaczoną na orkiestrę symfoniczną. osobiście dyrygował premierą utworu rok później (w 1951 roku) podczas koncertu inaugurującego Festiwal Muzyki Polskiej.

Muzycznie rzecz ujmując, Mała suita jest niekonwencjonalną, mistrzowską w swoim rodzaju, a jednocześnie prostą stylizacją polskiego folkloru. Utwór jest natychmiast rozpoznawalny dzięki swej zaraźliwej energii i był jednym z najczęściej wykonywanych w Polsce lat 50. Wykorzystane w nim melodie pochodzą ponoć z wsi Machowa, godzinę jazdy na wschód od Krakowa.

W pierwszej części smyczki wyłaniają się spod zaraźliwie wesołej melodii piccolo, dostarczając mocnych rytmów, nawiązujących do Święta wiosny, które wciąż nie doczekało się swojej polskiej premiery w latach 50.! Druga część jest polką o zabawnie niespokojnym metrum. Trzecia, piosenka, przekazuje swoją melodię między instrumentami w czarujący sposób. Ostatni – taniec – zawiera zaś muzykę regionalnego tańca i popularnej piosenki.

Jako kompozytor czerpał inspirację z dzieł rosyjskich neoromantyków, zwłaszcza swego mistrza – Rimskiego-Korsakowa, ale także Głazunowa. Napisał m.in. 5 znakomitych symfonii, 3 kwartety smyczkowe, balety Boruta i Syrena czy Requiem, a także Koncert fortepianowy oraz Fantazję kujawską na fortepian i orkiestrę, którą wykonamy w tym roku wspólnie z pianistką Aleksandrą Świgut.

To niezwykły utwór, który łączy elementy fantazji, suity i koncertu, będący artystycznym ucieleśnieniem wiodących idei swojej epoki. Maliszewski symbolicznie nawiązuje do słowiańskich korzeni polskiej muzyki, co jest również widoczne w programowym odwołaniu do Kujaw – najstarszego historycznie regionu Polski. Znajdziemy tu rytmy polskich tańców ludowych (polonez, kujawiak, mazur).

Utwór wpisuje się także w styl Maliszewskiego, określany jako “klasycyzujący romantyzm”. Kompozytor znany był z szacunku dla tradycji i nie szczędził krytyki modernistycznym trendom swoim czasów. Mówi się dziś często na obronę nowej muzyki, że dawny system tonalny oraz system gam majorowych i minorowych (dur i moll) już się przeżyły. – powiedział w wywiadzie dla pisma Muzyka w 1934 r. – Uważam to za pierwszy i kardynalny nonsens. System tonalny oparty jest na prawie natury, a te prawa są niezniszczalne.