Chamber Brass

Zespół dęty blaszany rzadko występuje na scenie samodzielnie. Zazwyczaj wspiera orkiestrę – w chwilach triumfu, dramatycznego zwrotu, fanfarowego gestu. Ale gdy staje w centrum, pokazuje niezwykłą elastyczność: potrafi być głosem dworu, instrumentem ironii, nośnikiem powagi lub stylistycznej gry. Ten koncert to właśnie taki pokaz ról – jak w teatrze repertuarowym. Różne estetyki, jeden zespół.

Na otwarcie – Muzyka ogni sztucznych Georga Friedricha Händla, w wersji opracowanej na zespół dęty blaszany. W oryginale (1749) to utwór na orkiestrę z rozbudowaną obsadą dętą, bez skrzypiec – zgodnie z życzeniem Jerzego II Hanowerskiego, króla Wielkiej Brytanii. Kompozycja powstała z okazji zawarcia pokoju w Akwizgranie kończącego wojnę o sukcesję austriacką. Transkrypcja eksponuje fanfarowy charakter dzieła, w którym blacha nie wspiera, ale prowadzi muzyczną retorykę.

Zupełnie inny język przynosi Brass Symphony Jana Koetsiera – jeden z pierwszych utworów XX wieku pisanych od początku z myślą o samym zespole dętym. Koetsier, holenderski kompozytor działający głównie w Niemczech, przez lata współpracował z zespołami blaszanymi w Monachium. Symfonia z 1979 roku jest technicznie wymagająca, pełna stylizowanych aluzji – od klasycznego porządku po groteskowy dialog.

Suita z opery María de Buenos Aires Astora Piazzolli to jedno z najważniejszych dzieł słynnego argentyńskiego kompozytora. Podczas tego koncertu usłyszymy ją w wyjątkowej aranżacji na instrumenty dęte blaszane Stevena Verhelsta. Nadaje ona temu dziełu nowe brzmienie, jednocześnie oddając melancholię, dramatyzm i charakterystyczne dla Piazzolli harmonię i rytmy tanga.

Bruckner Etude to przykład świadomej parafrazy stylu. Enrique Crespo, puzonista i założyciel German Brass, tworzy nowy utwór inspirowany językiem symfonicznym Brucknera – jego harmonią, budowaniem napięcia, brzmieniową masywnością. Pokazuje, jak wiele można powiedzieć tym samym zestawem kilku instrumentów dętych.

Bruckner Etude Enrique Crespo w wykonaniu Noord-Nederlands Trombone Ensemble:

Na zakończenie – Passacaglia c-moll Johanna Sebastiana Bacha, pierwotnie napisana na organy. W tej transkrypcji na zespół dęty blaszany zaskakuje surowością i przejrzystością. Kolejne warstwy kontrapunktu podawane są jasno, jakby wyryte dłutem. To Bach w wersji analitycznej, bez retuszu i nastrojowej mgły.

Ten koncert to coś więcej niż prezentacja możliwości instrumentalnych. To muzyczna opowieść o zmienności stylu i tożsamości – o tym, jak zespół dęty blaszany potrafi odnaleźć się w estetykach od baroku po XX wiek. I jak jedna obsada może mówić wieloma muzycznymi językami.

Passacaglia c-moll Bacha w wykonaniu The Barclay Brass: