C-dur w trzech odcieniach

Ten wieczór zbudowany jest według sprawdzonego koncertowego porządku: uwertura – koncert solowy – symfonia. To format, który dominował w XIX wieku i był nieodłącznym elementem repertuarów europejskich sal – do dziś działa jak dobrze zaprojektowany dramat muzyczny.

Uwertura do Uprowadzenia z Seraju (1782) powstała dla wiedeńskiej sceny cesarskiej – Mozart miał zaledwie 26 lat, ale był już gwiazdą. W tamtym czasie zachwycano się orientalistycznymi motywami, stąd w partyturze słychać perkusyjne efekty, „tureckie” rytmy i szybkie tempa. Co ciekawe, Mozart pisał ją niemal na ostatnią chwilę – orkiestra dostała nuty tuż przed premierą. Dziś ta uwertura często funkcjonuje jako autonomiczne, energetyczne otwarcie koncertu.

Koncert wiolonczelowy C-dur Josepha Haydna długo uchodził za zaginiony. Dopiero w 1961 roku odnaleziono rękopis w praskim archiwum. Kompozycja powstała około 1765 roku z myślą o wiolonczeliście orkiestry dworskiej – Josefie Weiglu. Haydn – jeden z twórców nowoczesnej formy koncertu – traktuje instrument solowy z wyjątkową czułością, ale nie oszczędza go technicznie: szybkie przebiegi, kadencje, skoki rejestrów. Szczególne znaczenie ma tu fakt, że w czasach Haydna wiolonczela rzadko pełniła wiodącą rolę – zazwyczaj była tylko częścią akompaniamentu. Ten koncert to przełom.

Allegro molto z I koncertu wiolonczelowego Haydna w interpretacji Stevena Isserlisa (wiolonzczela) ora Norwegian Chamber Orchestra:

Zamykająca wieczór II Symfonia C-dur op. 61 Roberta Schumanna powstała w ciągu miesiąca pod koniec 1845 roku – w czasie gdy kompozytor zmagał się z pogarszającym się stanem psychicznym. Pisanie traktował jako akt samodyscypliny – komponował bez fortepianu, zapisując muzykę „z głowy”. Symfonia jest klasyczna w formie, ale gęsta fakturalnie, pełna kontrapunktycznych splotów i wielowarstwowych struktur. Słychać inspiracje Beethovenem i Bachem, ale też indywidualny idiom Schumanna – pełen napięcia, nieoczywistych zwrotów i wewnętrznej walki. W finale powraca cytat z chorału Bacha, który Schumann traktował jako symbol duchowego światła.

Solistą wieczoru będzie Maciej Kułakowski – jeden z najwybitniejszych polskich wiolonczelistów młodego pokolenia. Laureat Konkursu im. Lutosławskiego, finalista Konkursu im. Czajkowskiego w Moskwie, koncertujący z sukcesem na scenach całej Europy i Azji. Jego interpretacje łączą precyzję techniczną z muzyczną intuicją – cechy szczególnie cenne w muzyce Haydna. Orkiestrę poprowadzi zaś Maestro Maciej Tworek.

II Symfonia Schumanna w wykonaniu hr-Sinfonieorchester pod batutą Marka Janowskiego: